04/08/2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Çocuk Teslimi Ve Çocukla Kişisel İlişki Kurulmasına İlişkin İlam ve Tedbir Kararlarının Yerine Getirilmesine Dair Yönetmelik” kapsamında, evlilik birliğinin sona ermesi veya birlikte yaşamaya ara verilmesi ile müşterek çocukların velayetinin hangi eşe ait olacağına dair verilen karar ve velayetin kaldırılarak çocuğun vesayet altına alınması gibi durumlarda söz konusu olan çocuk teslimi ve kişisel ilişki kurulmasına ilişkin kararlara dair işlemler, icra müdürlüklerinde gerçekleşmeyecektir.

Böylelikle, geçmiş dönemde çokça tartışmaya konu olan çocuk tesliminin icra müdürlüklerinde gerçekleştirilmesi ile pratikte icra müdürlüklerince çocuğun üstün menfaatinin yeteri kadar gözetilmeksizin bu işlemin icra edilmesine dair sorunlar çözüme kavuşmuştur. Zira, çocuk teslimi ya da kişisel ilişkinin uygulanmasının icra üzerinden gerçekleşmesi çocuklar üzerinde ciddi travma ve sarsıcı bir süreç olabilecek nitelikte görülmektedir.  

Yeni düzenlemenin amacı; aile mahkemeleri tarafından verilen çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına ilişkin ilam ve tedbir kararlarının yerine getirilmesine dair görev, yetki ve sorumluluklar ile buna ilişkin usul ve esasları belirlemek olup tüm bu süreçte çocuğun üstün menfaatinin birincil olmasıdır.

Bu kapsamda, Yönetmelik’te çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair iş ve işlemlerde uzmanlar veya öğretmenler çocuğun duygu durumunu gözetecek ve çocuğun olası çatışmalardan uzak durmasını sağlayacak müdahalelerde bulunacaktır. Çocuklar, yapılacak işlemler ve prosedürle ilgili gelişim düzeylerine uygun bir biçimde bilgilendirilerek çocukların yıpranmasına vesile olacak her türlü eylemin önlenmesi için gerekli tedbirler alınacaktır. Çocuk ile hak sahibi kişi veya yükümlü kişinin menfaatleri çatıştığında ise esas olan çocuğun üstün menfaati olacak, çocuk kendisini ilgilendiren hususlarda özgürce kendi görüşünü ifade edebilecektir.

 

Düzenlemeden önce icra müdürlüklerinde gerçekleştirilen çocuk teslimi veya kişisel ilişki kurulmasına ilişkin işlemler, düzenleme ile birlikte, çocuğun üstün yararı esas alınarak Bakanlıkça kurulan müdürlüklerce yerine getirilecektir. Bu müdürlüklerde; müdür, yeteri kadar müdür yardımcısı, psikolog, pedagog ve sosyal çalışmacı ile diğer personel görevlendirilecektir. İlam ve tedbir kararlarının uygulanması, müdürlükçe görevlendirilen uzmanlar tarafından yerine getirilecektir. Böylelikle, çocuğun bu süreçten kaynaklı potansiyel psikolojik travmalar olabildiğince en aza indirilmesi amaçlanmıştır.

 

Çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilam veya tedbir kararlarının yerine getirilmesine ilişkin işlemler müdürlükçe belirlenen teslim mekânlarında gerçekleştirilecektir. Bu mekanların belinlenmesinde ise çocuğun üstün menfaati gözetilerek çocuğun fiziksel ve ruhsal gelişimine uygun yerlerin seçilmesine özen gösterilmesi öngörülmektedir. Belirlenen mekanların güvenlik unsurunun yetersiz olması veya bulunmaması halinde kolluk tarafından gerekli önlemler alınacaktır.

 

Teslim mekanları Yönetmelik ile belirlenmiş standartlara uygun olarak oluşturulacak olup, çocuklar ile hak sahibi ve yükümlülerin kolay ulaşımlarının olacağı, oluşturulacak binanın kolay ulaşılabilir bir bölümünde engelli bireylerin erişimine ve kartlı geçişe imkân tanıyacak şekilde ayrı bir kapıdan giriş imkânı sağlanacaktır. Ayrıca, her bir oda en az yirmi dört metre kare büyüklüğünde, aydınlık ve ferah olarak çocuğun kaliteli zaman geçirmesine yarayacak oyuncak, boyama kiti, kâğıt-kalem, hikâye kitabı gibi materyallerin bu odalarda bulundurulacağı öngörülmüştür.

 

Çocuk teslimi veya çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilam veya tedbir kararlarının yerine getirilmesinde kullanılmak üzere talep üzerine valilikler ve belediyeler tarafından araç tahsis edilmesi kapsamında ise gereken masraflar Bakanlık tarafından ödenecektir.

 

04/08/2022 tarihinde yayınlanan yönetmelik ile birlikte öncelikle hazırlıkların tamamlandığı 50 il ve ilçede başlatılan pilot uygulamanın yaygınlaştırılması ve 1 yıl içinde tüm il ve ilçelerde bu uygulamaya geçilmesinin planlanmaktadır.